HET ONTWERP VAN HET DORPSBOS, een zoektocht.
Begin 2014 werd ik benaderd door Ita Bruins Slot met de vraag of ik misschien lid zou willen worden van de werkgroep Nieuwlande Rondom. Het ging over het beheer van het Dorpsbos. Ik was niet eerder in het bos geweest, maar nu kreeg ik een rondleiding. Het eerste dat ik onder ogen kreeg was het bord aan de ingang van de Boerdijk. Een interessant verhaal en een prachtig ontwerp. Het intrigeerde me. Waarom zo’n bijzonder ontwerp voor een eenvoudig bosje? Ik besloot bij de werkgroep te gaan en nam me voor het eens te vragen op de vergadering. Maar er waren altijd zoveel zaken die besproken moesten worden dat het er niet van kwam.
Begin 2015 werden de taken binnen de werkgroep herverdeeld en begon ik met notuleren. Langzamerhand kreeg ik wat meer grip op de materie. Najaar 2015 vroeg ik de vergadering wie het ontwerp van het Dorpsbos had gemaakt. Niemand wist het!! Wat nu?
Vóór de gemeentelijke herindeling was het bos deel van de gemeente Oosterhesselen. Dat archief was naar Coevorden gegaan. Navraag bij de archieven van de gemeenten Coevorden en Hoogeveen leverde echter niets op.
Ik kreeg de raad eens te bellen met het BOKD, het Breed Overleg Kleine Dorpen en met Buro Schöne, landschaps architekt. Zij waren betrokken geweest bij een informatieve bijeenkomst met inwoners van Nieuwlande over de toekomst van het Dorpsbos en het maken van een werkplan. Daarbij werd het ontwerp van het bos getoond. Maar ook zij wisten niets over de oorsprong van het ontwerp. Volgens mw Schöne had het te maken met de Herinrichting van de veenkoloniale gebieden. Staatsbosbeheer was er bij betrokken geweest en het kadaster. Zij werkte zelf in die tijd in Wageningen. Ze kon zich nog wel vaag enkele namen herinneren. Iemand die toen werkzaam was bij het Kadaster was Koert Schonewille. Mw Schöne raadde me aan eens op internet te kijken bij LinkedIn. Ze noemde nog een naam: Harry Berg.
LinkedIn gaf summiere informatie over Koert Schonewille, maar voldoende om te vermoeden dat ik misschien op de goede weg was. Via het landelijk informatie
nummer van het kadaster kreeg ik zijn e-mail adres. Een mail met uitleg wat mijn zoektocht inhield was gauw geschreven en per kerende mail kwam het antwoord (10-12-2015): Koert Schonewille kon zich de voorbereiding nog wel herinneren, maar wist er inhoudelijk te weinig van om mij van dienst te kunnen zijn. Daarom had hij de mail doorgestuurd naar Harry Berg, in de veronderstelling dat deze misschien een persoonlijk archief zou hebben bijgehouden. Tevens kreeg ik de suggestie informatie in te winnen bij het archief van de Provincie Drenthe of dat van het Min. Van EZ (eerder Min.van Landbouw) Een overzicht van archieflocaties was bijgevoegd. Koert
Schonewille stuurde me het e-mail adres van Harry Berg (28-01-2016).
December 2015 begon met voorbereidingen voor de braderie tijdens de feestweek in juni 2016. Besloten werd een verjaardagskalender te maken. Op het titelblad zou het ontwerp van het Dorpsbos komen met het logo. De kalender kon voor de PR gebruikt worden met foto’s van activiteiten in het Dorpsbos.
De heren Berg en Schonewille kregen een kalender aangeboden en werden uitgenodigd voor een bezoek aan Nieuwlande Rondom en een wandeling door het Dorpsbos.
Harry Berg schreef :“De eerste ontwerpteksten en schetsen voor het Deelgebied Nieuwlande van de Herinrichting van de Groninger en Drentse Veenkoloniën heb ik omstreeks 1982 gemaakt, dus dat is bijna 35 jaar geleden”.
Hij had in zijn archief nog een krantenknipsel uit 1984 gevonden en het ‘Advies Landschapsbouw voor het deelgebied Nieuwlande’ , maar niets over het ontwerp. In de archieven van de Provincie Drenthe en het Rijks Archief in Assen bleek geen tekening van het Dorpsbos te zijn.
Beiden heren gaven aan bij het ontwerp betrokken te zijn geweest, maar niet dat ze het gemaakt hadden. Tijdens ons kennismakingsgesprek in het MFC (26 augustus 2016) zei Koert Schonewille plotseling dat er nog iemand met hen om de tafel had gezeten. Dat was Henk Tingen, werkzaam bij Staatsbosbeheer. Koert zou mij het e-mail adres sturen.
Het contact met Henk Tingen was vlak voor hij met vakantie ging; 5 oktober zou hij weer bereikbaar zijn voor een afspraak. Bij het daarop volgende telefoon gesprek gaf de heer Tingen aan dat hij het ontwerp had gemaakt.
Tijdens de bijeenkomst in MFC ‘De Opsteker’ (4 november 2016) werd duidelijk hoe de werkzaamheden waren verdeeld.
Harry Berg, landschapsarchitect,destijds werkzaam bij Staatsbosbeheer, maakte voor het hele Herinrichtingsgebied Oost-Groningen en de Gronings-Drentse Veenkoloniën landschapsplannen op hoofdlijnen. Hij heeft in de Landschapsstructuurschets, behorend bij het Advies Landschapsbouw Nieuwlande (1982) zones bij de dorpen Nieuwlande en Geesbrug aangegeven waarin nieuwe bebossingselementen aangebracht zouden kunnen worden voor uitloopmogelijkheden van beide dorpen. In het “Model Nieuwlande” is voor deze bebossing een locatie aangegeven aan de oostkant van het dorp aan beide zijden van het Oostopgaande.
Koert Schonewille (destijds Districtshoofd Z.O.Drenthe, Directie Bos- en Landschapsbouw van Staatsbosbeheer) zorgde voor de Landschappelijke inbreng in de Herinrichtingscommissie van Nieuwlande.
Henk Tingen was Landschappelijk medewerker (Directie Bos- en Landschapsbouw van Staatsbosbeheer), en zat achter de tekentafel. Hij was verantwoordelijk voor het ontwerp tot en met de uitvoering ervan.
Maar wat was de achtergrond van de tekening? Waarom was juist voor Nieuwlande zo’n mooi ontwerp gemaakt? Voor geen van de andere bospercelen in deze regio was dat het geval.
Welnu, zoals wel vaker voorkomt als iets erg ingewikkeld lijkt, is de oplossing simpel:
– er was sprake van twee afzonderlijke elementen, gelegen aan beide zijden van het Oostopgaande. Daar moest één geheel van worden gemaakt.
– er moest rekening worden gehouden met de bestaande bebouwing langs het Oostopgaande. Dat kon het beste gedaan worden d.m.v. schuine lijnen.
Dit resulteerde in het prachtige ontwerp dat te zien is bij de ingang van het Dorpsbos aan de Boerdijk en dat ook de voorkant van de verjaardagskalender siert.
Henriette Fliek
februari 2017
Ontstaan van het bos
N.a.v. de ruilverkaveling uit de 80-er jaren. Aanplant en aanleg, compleet met vijver volgens tekening. (in bezit van de werkgroep). Aanplant van bomen in rijen.
Ontstaan van het plan.
“Jammer dat de dorpsbewoners zo weinig gebruik maken van het bos “naast de deur”. Alleen de brede paden zijn nog toegankelijk en de vijver is amper meer zichtbaar.”
Ongeveer 30 jaar lang zijn alleen de brede paden door de gemeente gemaaid. “Het bos bestaat uit dunne staken van bomen met weinig onderbegroeiing.”. Dit waren de conclusies van Robert Koetschruiter, ambtenaar in dienst van de gemeente Hoogeveen en ondergetekende.
Het plan ontstond om de dorpsbewoners meer bij het bos te betrekken. en daardoor de gemeenschapszin te bevorderen. Bovendien zou de natuureducatie meegenomen kunnen worden. En zo ontstond het plan: activiteiten in het bos voor peuters tot en met grijsaards.
Inschakeling van B.O.K.D. (Breed Overleg Kleine Dorpen) en Landschapsbeheer Drenthe . B.O.K.D. stelt een rapport als basis op ter verkrijging van subsidie; Landschapsbeheer zal de toekomstige vrijwilligers praktische ondersteuning bieden. In 2010 wordt door de gemeente Hoogeveen en de provincie een startsubsidie verstrekt.
Ondertussen loopt in het dorp een proefproject van de gemeente om de dorpsbewoners zelf plannen te laten maken voor hun dorp. Eén van de werkgroepen hierbij is B.O.R. (Beheer Openbare Ruimte). Zij vormt de basis, later aangevuld met vrijwilligers. Deze groep (ongeveer 15 mensen) krijgt de naam Nieuwlande Rondom; juridische basis is Plaatselijk Belang.
In 2012 werd het dorpsbos feestelijk geopend, na ondertekening van de overeenkomst met de gemeente om als werkgroep het beheer en onderhoud van het bos over te nemen.
De werkgroep gaat voortvarend te werk. Er komt een mooi toegangshek; aan weerszijden voorzien van borden “Dorpsbos Nieuwlande”. Een grote picknickbank wordt aangeschaft en 2 kleinere bankjes. Nieuwe paadjes worden aangelegd en het bos wordt uitgedund volgens het meerjaren-onderhoudsplan van Landschapsbeheer Drenthe.. Een inventarisatie van flora en fauna wordt uitgevoerd door Hero Moorlag.
Diverse fondsen en instanties zoals Oranjefonds, Welzijnsfonds, Smederijen van Hoogeveen, de provincie, Heidemij/Arcadis, en Rabo-bank worden met succes benaderd voor financiering. Ook de recente actie om donateurs te werven,(Vrienden van het Dorpsbos) verloopt succesvol.
In het bos is een ooievaarsnest geplaatst en een boombank.. Jaarlijks worden activiteiten georganiseerd voor de basisschooljeugd, voor de pubers, volwassenen en de oudere volwassenen. (Dagvertier).
De bosgroep van vrijwilligers is bijna wekelijks van sept. tot april bezig met dunning van het bos en andere werkzaamheden. De vergadergroep buigt zich maandelijks over nieuwe plannetjes. Onlangs is nog een bloemenweide aangelegd, evenals open plekken in het bos, waar struiken met bessen zijn geplant. (zgn. eetbare plekken).
We zijn momenteel bezig met de aanleg van een speelplek voor peuters. (aug. 2015)
De toename van wandelaars en het gebruik van de grote picknickbank is opvallend en zeer verheugend. Hieruit blijkt de waardering van de dorpsbewoners.
